天珠 dzi beads
範圍註 ：
指一種有特別圖案的串珠，其形狀包括圓柱形、管狀或圓形，一般為瑪瑙製成。天珠源於西藏文化，為西藏與中國佛教徒以及其他亞洲族群所珍視。最有價值的天珠年代久遠，為紅色或深褐色，具有特殊的象牙白或金色的圖案，當中包含狀似眼睛的圓圈、楕圓、波浪紋、條紋、長方形或其他具象徵性的圖案。天珠的製作有蝕刻也有雕刻。一般認為天珠具有護身符的特質: 許多天珠是喜馬拉雅山區的農民或牧羊人在土裏發現的，虔誠人士認為天珠是由已佚失的神秘方法所製，或是源自超自然力量。事實上天珠的製作過程似乎包括利用瑪瑙天然的圖案，進行蝕刻或雕刻，或利用化學藥劑產生圖案，再將之置入窯中燒製。早在西元七世紀的中國古籍即記載了天珠的存在，但學者認為製作天珠的技術知識，是在更早之前由伊朗或印度傳至西藏，或許是隨著古老的「崩教」（Bon faith）一起傳來。天珠外形類似紀元前3000年在美索不達米亞，即現今的阿富汗，以及印度河流域一帶交易的條紋瑪瑙串珠和蝕刻紅玉髓串珠。
詞彙 ：
天珠(P,,U,繁體中文-偏好,D,,)
t'ien chu(P,,U,韋氏拼音-偏好,UF,U,U)
tiān zhū(P,,U,漢語拼音-偏好,UF,U,U)
tian zhu(P,,U,漢語拼音(無聲調)-偏好,UF,U,U)
dzi beads(P,,U,英文-偏好,D,U,PN)
dzi bead(,U,英文-非偏好,AD,U,SN)
dZi beads(,U,英文-非偏好,UF,U,N)
gzi beads(,U,英文-非偏好,UF,U,N)
dzi-kralen(P,,U,荷蘭語-偏好,D,U,U)
t'ien chu(P,,U,韋氏拼音-偏好,UF,U,U)
tiān zhū(P,,U,漢語拼音-偏好,UF,U,U)
tian zhu(P,,U,漢語拼音(無聲調)-偏好,UF,U,U)
dzi beads(P,,U,英文-偏好,D,U,PN)
dzi bead(,U,英文-非偏好,AD,U,SN)
dZi beads(,U,英文-非偏好,UF,U,N)
gzi beads(,U,英文-非偏好,UF,U,N)
dzi-kralen(P,,U,荷蘭語-偏好,D,U,U)
層面/層級編碼： V.PE
層級架構：
藝術與建築詞典根目錄 ....物件層面........物件類型 (層級詞)............物件類型 (先導詞)................<依形式區分之物件類型>....................<串珠和串珠組>........................珠子 (穿孔物件)............................<依形式區分之串珠>
................................天珠
其他範圍註 ：
| 英文.... | Refers to certain patterned beads, of cylindrical, tubular, or round shape, and generally made of agate. They originated in Tibetan culture and are particularly prized by Tibetan and Chinese Buddhists and other Asian groups. The most valuable beads are of ancient origin, have a reddish or dark brown color, and are characterized by distinctive ivory- or gold-colored patterns including circles that look like eyes, ovals, wavy lines, stripes, rectangles, and other symbolic patterns. The beads may be etched or carved. The beads are believed to be endowed with talismanic properties: Many were found in the earth by Himalayan farmers or shepherds, and the faithful believe that they were created by a mysterious lost process or are of supernatural origin. The processes of manufacture actually seem to have included taking advantage of the natural patterns of the agate, etching or carving the beads, using a chemical agent to create patterns, and firing the agate in a kiln. The existence of the beads is documented by the Chinese by at least the 7th century CE, but scholars believe that the technical knowledge for making dzi beads came to Tibet from Iran or India in very ancient times, perhaps along with the ancient Bon faith. They resemble banded agate beads and etched carnelian beads that were traded between Mesopotamia, the area of modern Afghanistan, and the Indus Valley as early as the third millennium BCE. |
| 荷蘭語.... | Verwijst naar een bepaald type kralen met een cilindrische, buisvormige of ronde vorm, meestal van agaat. Ze komen oorspronkelijk uit de Tibetaanse cultuur en worden in het bijzonder gewaardeerd door de Tibetaanse en Chinese boeddhisten, en andere Aziatische groepen. De kostbaarste kralen stammen uit de oudheid, hebben een roodachtige of donkerbruine kleur en worden gekenmerkt door opvallende ivoor- of goudkleurige patronen, zoals cirkels die op ogen lijken, ovalen, golflijnen, strepen, rechthoeken en andere symbolische patronen. De kralen, die geëtst of beeldgesneden kunnen zijn, zouden talismaneigenschappen bezitten: vaak zijn ze in de aarde gevonden door boeren of herders uit het Himalaya-gebergte, en gelovigen denken dat ze met een geheimzinnig verloren gegaan procedé zijn vervaardigd of dat ze een bovennatuurlijke oorsprong hebben. Bij de fabricageprocessen lijkt men de natuurlijke patronen van het agaat te hebben benut, de kralen vervolgens te hebben geëtst of beeldgesneden en patronen te hebben aangebracht met behulp van chemische middelen, waarna het agaat in een industriële oven werd gebakken. Er bestaan Chinese schriftelijke bronnen die aangeven dat de kralen al zeker in de 7de eeuw n. Chr. werden vervaardigd, maar onderzoekers denken dat de technische kennis voor het maken van dzi-kralen al in de vroege oudheid vanuit Iran of India naar Tibet is gebracht, mogelijk samen met het oude Bon-geloof. De kralen lijken op de gebandeerde agaatkralen en de geëtste carneoolkralen waarin reeds in het derde millennium v. Chr. werd gehandeld tussen Mesopotamië, het gebied dat nu tot Afghanistan behoort en de Indusvallei. |
來源與貢獻者：
| 天珠............ | [AS-Academia Sinica] |
| ................. | AAT-Taiwan 借詞編輯與使用原則 (2013) |
| dzi beads............ | [VP] |
| ................. | Metropolitan Museum of Art [online] (2001-) accessed 17 January 2007 |
| ................. | Grove Art Online (2003-2008) "Buddhism: Tibet," accessed 17 January 2007 |
| ................. | Gray and Marriott, Beads of Faith (2003) |
| dzi bead............ | [VP] |
| ................. | Getty Vocabulary Program rules |
| dZi beads............ | [VP] |
| ................. | Sleen, Handbook on Beads (1980) index |
| gzi beads............ | [VP] |
| ................. | Lin, gzi beads of Tibet (2001) title |
| dzi-kralen............ | [Bureau AAT] |
| ................. | AAT-Ned (1994-) |
| Subject:............ | [Bureau AAT] |
| ................. | Bureau AAT, RKD |
外部連結：
Getty AAT: 300266233
Getty AAT: http://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=costume&logic=AND¬e=&subjectid=300266233
聯合目錄： 天珠 、t'ien chu 、tiān zhū 、tian zhu 、dzi beads 、dzi bead 、dZi beads 、gzi beads 、dzi-kralen
聯合目錄： 天珠 、t'ien chu 、tiān zhū 、tian zhu 、dzi beads 、dzi bead 、dZi beads 、gzi beads 、dzi-kralen
引用：
[天珠 dzi beads(編號300266233)]。《藝術與建築索引典》。http://aat.teldap.tw/AATFullDisplay/300266233（2024/11/22瀏覽）。